۴ آذر ۱۴۰۳

تأمین مالی از طریق اوراق مشارکت

اوراق بهاداری است که به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی- انتفاعی دولت یا برای تأمین منابع مالی مورد نیاز جهت ایجاد، تکمیل و توسعۀ طرح‌های سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام‌المنفعه و شرکت‌های وابسته به دستگاه‌های مذکور، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولید منتشر می‌شود.

ویژگی‌ها
1. اوراق مشارکت بی‌نام و قابل‌انتقال به غیر بوده و دوره عمر اوراق بین ۲ تا ۵ سال است؛
2. در مقاطع معین (معمولاً سه‌ماهه و بدون دوره تنفس) به‌تناسب مبلغ اسمی هر ورقه مشارکت به دارندگان اوراق سود علی‌الحساب پرداخت می‌شود؛
3. پس از خاتمه مشارکت میزان سود قطعی قابل پرداخت (به‌تناسب قیمت اسمی و مدت‌زمان نگهداری اوراق) دارندگان اوراق مشارکت محاسبه می‌گردد. چنانچه سود قطعی تعیین‌شده بیش از سودهای علی‌الحساب پرداختی باشد مابه‌التفاوت حاصل با رعایت مقررات مربوطه به دارندگان برگه تسویه حساب نهایی مشارکت پرداخت می‌شود. همچنین اگر طرح به هر دلیلی زیان آور شود جبران هزینه به عهده ناشر است و سهمی از آن به دارنده اوراق تعلق نمی‌گیرد؛
4. پس از سررسید اوراق مشارکت، مشارکت خاتمه یافته و اصل وجه اوراق به دارندگان اوراق بازپرداخت می‌گردد، بدیهی است پس از انقضای مشارکت سودی به اوراق تعلق نمی‌گیرد؛
5. در صورت تمایل دارندگان اوراق مشارکت برای فروش اوراق خود قبل از انقضای سررسید آن، نسبت به بازخرید اوراق به مبلغ اسمی و با محاسبه سود علی‌الحساب متعلقه به‌صورت روزشمار اقدام می نمایند.

انواع اوراق مشارکت
انواع اوراق مشارکت بر اساس نوع ناشران آن‌ها عبارتند از:
1. اوراق مشارکت دولت؛ جهت تأمین منابع مالی طرح‌های عمرانی- انتفاعی دولت صادر شده میزان آن در بودجه تعیین شده و وزارت امور اقتصادی و دارائی تضمین‌کننده بازپرداخت اصل و سود علی‌الحساب و سود تحقق‌یافته است.
2. اوراق مشارکت شرکت‌ها و سایر مؤسسات دولتی؛ در تمامی این مؤسسات اولاً " اوراق مشارکت برای طرح‌هایی غیر از طرح‌های عمرانی و انتفاعی دولت است و شامل طرح‌های دولتی ساختمانی خدماتی سودآور می‌باشد. ثانیاً" مجوز آن‌ها توسط بانک مرکزی صادر خواهد شد. ثالثاً" ناشر مکلف است بازپرداخت اصل و سود اوراق را تعهد کند و وسایل لازم برای تضمین بازپرداخت اصل و سود قطعی به اوراق در اختیار بانک عامل قرار می‌گیرد.
3. اوراق مشارکت بانک مرکزی؛ بانک مرکزی به‌شرط عدم مغایرت با قانون عملیات بانکی بدون ربا، اجازه دارد با تصویب شورای پول و اعتبار می‌تواند اقدام انتشار اوراق مشارکت نماید.