صندوق‌های زمین و ساختمان از جمله نهادهای مالی موضوع بند هـ ماده یک قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به‌منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی می‌باشند که با رعایت مقررات مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان مصوب 29/01/88 هیأت‌مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس می‌شوند. صندوق زمین و ساختمان یک راه‌حل ساختاریافته برای تأمین مالی مشارکتی ساخت املاک و مستغلات است که مجوز فعالیت آن توسط هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده و تحت نظارت سازمان فعالیت می‌نماید. صندوق‌های زمین و ساختمان (Construction Funds) ازجمله صندوق‌های پروژه محور (Project Funds) هستند و این صندوق‌ها با هدف استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بازار سرمایه برای کمک به بخش مسکن و نیز استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود در بخش مسکن برای عموم سرمایه‌گذاران علاقه‌مند است.

دوره فعالیت صندوق

دوره فعالیت صندوق از ابتدای اولین روز کاری بعد از دریافت “مجوز فعالیت صندوق” از سازمان بورس و اوراق بهادار شروع شده و تا پایان تصفیۀ صندوق ادامه می‌یابد. سرمایه‌گذاران در قبال سرمایه‌گذاری در صندوق، گواهی سرمایه‌گذاری بانام مطابق دستورالعمل مصوب سازمان دریافت می‌کنند. مسئولیت سرمایه‌گذاران در قبال تعهدات صندوق، صرفاً محدود به قیمت مبنای هر واحد سرمایه‌گذاری آن‌ها در صندوق است. درنهایت نیز پس از ساخت پروژه ساختمانی، این پروژه از طریق مزایده به بالاترین قیمت فروخته‌شده و عواید حاصل از فروش بین سرمایه‌گذاران صندوق گذاری ازجمله مالک زمین و پروانه ساخت تقسیم می‌شود.

مزایا

مزیت‌های این صندوق‌ها عبارت‌اند از:

1. ایجاد یک روش تأمین جدید در نظام تأمین مالی صنعت زمین و ساختمان (که به‌طور سنتی، مبتنی بر قراردادهای مشارکتی، استقراض از بانک‌ها و پیش‌فروش بوده است) و قابلیت استفاده از رویکرد تأمین مالی مبتنی بر سرمایه توسط سازنده یا مالک زمین؛

2. تأمین منابع مالی برای صاحبان پروژه؛

3. فرصت ایجاد برند رسمی برای ارکان صندوق؛

4. اطمینان سازنده یا مالک زمین از تأمین مالی و وجود سرمایه کافی برای آغاز و انجام پروژه؛

5. بهره‌مندی مستقیم سرمایه‌گذاران از محل منافع حاصل از مالکیت مشاع بر پروژه‌های ساختمانی و حفظ قدرت خرید سرمایه‌گذار در برابر افزایش قیمت زمین و ساختمان در منطقه‌ی اجرای پروژه؛

6. کاهش احتمال سوءاستفاده از سرمایه صندوق یا فعالیت در غیر از موضوع اساسنامه و امید نامه صندوق به دلیل نظارت و بررسی مستمر فعالیت شرکت توسط حسابرس و متولی؛

7. قابلیت امکان تبدیل تمام یا بخشی از واحدهای صندوق به وجه نقد (در هرلحظه از زمان)؛

8. دریافت آخرین اطلاعات مربوط به صندوق و پروژه‌ی ساختمانی صندوق از طریق تارنمای صندوق؛

9. ایجاد امکان استفاده سرمایه‌گذاران خرد از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و درآمدزا؛

10. خصوصی بودن بازار مسکن و عدم وجود قیمت‌گذاری استاندارد در مقابل شفافیت بازار سرمایه برای تأمین مالی و معاملات ثانویه اوراق بهادار؛

11. بالا بودن نقدشوندگی واحدهای صندوق در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم در پروژه‌های ساختمانی و امکان تبدیل تمام یا بخشی از آن به وجه نقد؛

12. کاهش هزینه سربار و استفاده از صرفه جویی های ناشی از مقیاس؛

13. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در سبد دارایی‌های سرمایه‌گذار، به‌واسطه وجود دارایی‌های باثبات و به نسبت کم ریسک.